Europa uw tijd is bijna voorbij

Op 24 februari publiceerde Coalition for Defense het artikel 'What’s next, Mr Putin?' bij de afsluiting van de Olympische Spelen in Sotsji. In de daaropvolgende weken werden zijn vervolgstappen duidelijk. Pokeraar Poetin piekt op het geopolitieke speelveld terwijl de Verenigde Staten, Europese politici en Westerse olieconcerns zich verliezen in een complex monopolyspel om Poetin te dwingen op zijn schreden terug te keren. 

Dat Poetin niet onder de indruk is van de soft power van ‘het Westen’ met zijn hopeloos verdeelde en ontoereikende economische sancties moge duidelijk zijn. Ik verwijs naar de publicatie 'A critical Juncture in Ukraine: An Update on the Crisis' van 20 juni 2014 van Stephen Blank, Senior Fellow bij het American Foreign Policy Council in Washington. Het is een onthullend verslag van de wijze waarop Poetin zijn machtsbasis in Ukraïne, de Krim en Transnistrië met militaire middelen uitbouwt. Zijn kortetermijn doel: de haven van Odessa (Ukraïne) en Moldavië.

Poetin laat het daar echter niet bij: in de Russische enclave Kaliningrad tussen Polen en Litouwen zijn 30.000 Russische zwaarbewapende en goed getrainde en gespecialiseerde troepen gelegerd die binnen 24 uur inzetbaar zijn. Daarbij ondersteund door zware tanks, artillerie en geavanceerde luchtdoelraketten die een groot deel van het West-Europese, Poolse en Baltische luchtruim afdekken voor het geval NAVO-vliegtuigen Polen en de Baltische staten willen beschermen tegen een mogelijke Russische interventie.

De Westerse en met name Nederlandse pers zijn ziende blind. Stilte voor de storm, de kop in het zand, er is blijkbaar meer nodig dan de realiteit om West-Europese politici en journalisten uit hun lethargie te wekken. Nee, alle ogen zijn gericht op het WK Voetbal! In de parlementen van de EU - behoudens die van Polen en de Baltische Staten - geen woord over deze dreiging, laat staan een debat. Men maakt zich op voor een welverdiend zomerreces.

Afgezien van Poetins nauwelijks verhulde militaire stappen breidt hij tegelijkertijd zijn economische machtsbasis uit door het afsluiten van miljardencontracten met China voor de levering van olie en gas. In de afgelopen week zijn de onderhandelingen met India gestart voor de levering van groot militair materieel. Poetins pogingen om een tegenwicht te vormen tegen de - economische - machtsbasis van de EU krijgen steeds meer vorm door het opzetten van de East European Economic Union. Hiervan maken voormalige Sovjet satellietstaten al deel uit of zullen dit gaan doen.

Het kan de NAVO en de EU niet ontgaan zijn: al in 2006 is Poetin begonnen met het moderniseren van zijn krijgsmacht. Generaal Valery Gerasimov, chef van de generale staf van de Russische krijgsmacht, zette in een speech aan de Russische Academie van Militaire Wetenschappen in 2013 de (nieuwe) Russische strategie fijntjes uiteen. Deze speech is alom gepubliceerd in Rusland. In het Westen is hier geen aandacht aan besteed.

Weet u nog dat Poetin bij zijn aantreden voor zijn eerste termijn als president aankondigde dat de grootste ramp in de geschiedenis het ineenstorten van het ooit zo machtige Sovjet-Russische rijk was? En dat hij die ramp te niet zou doen?

Rondom Europa tekent zich een kruitvat af van onbeheersbare omvang. Een explosieve situatie die een immense bedreiging vormt voor de vrede, stabiliteit en economische welvaart in Europa: Syrië, Irak, Afghanistan, Noord- en Midden-Afrika en Israël, waar de ontvoering van teenagers de gemoederen bezighoudt en Hamas in Gaza en president Abbas op de Westelijke Jordaanoever gezamenlijk een regering vormen. Dit met Saoedi-Arabië, Qatar en Syrië's bondgenoot Rusland op de achtergrond. Op moordlustige wijze worden etnische bevolkingsgroepen onder het mom van geloofsovertuiging tegen elkaar opgezet. De vluchtelingenstroom die nu pas goed op gang gekomen is, werkt ontwrichtend voor Italië en zal binnen de EU tot grote spanningen leiden. Maar dit is nog het minste van alle problemen.

Op de achtergrond spelen natuurlijk – internationale – oliebelangen een beslissende rol. De meeste oorlogen in de 20e eeuw zijn gevoerd om de macht over olie en gas, de motor van onze huidige economie. Niet voor niets kennen wij het begrip 'petrodollar' sinds president Nixon de dollar loskoppelde van de gouden standaard in 1971. De dollar heeft feitelijk geen dekking meer, anders dan door olie (belangen). Dat de afloop van de huidige strijd in het Midden-Oosten vermoedelijk onoverzienbare consequenties zal hebben voor de EU kan een ieder op zijn vingers natellen. 

De EU heeft met haar verheven, idealistische soft power geen weerwoord tegen hard power. In de cynische wereld van de 21e eeuw zijn mensenrechten, persvrijheid en ‘democratische waarden’ ondergeschikt geraakt aan economische welvaart en power politics. De Verenigde Staten zullen in 2020 energie-onafhankelijk zijn. Haar belangen liggen steeds meer in het Verre Oosten, zij zal front moeten maken tegen supermacht China dat op sluwe wijze haar macht en invloed uitbreidt op economisch, financieel en militair terrein - in Azië, maar ook in Europa en in de financiële centra in New York, London, Parijs, Dubai en Singapore.

Hard power is the name of the game! Europa’s soft power heeft afgedaan, mede door het gebrek aan leiderschap, daadkracht, visie, maar vooral het respectloze, opportunistische gedrag van haar leiders en politici.
De wereld om Europa heen is in transitie, ruikt aan de macht, kan op alle gebieden een vuist maken en heeft geen ontzag meer voor een economische reus met 500 miljoen consumenten die vooral gedreven wordt door handel en verheven idealen die zij vervolgens snel inruilt voor economisch gewin.
Rusland en Azië minachten een dergelijke attitude. Europa is voor hen een 'resort', een museum voor welgestelde ouderen om er vakantie te vieren en te genieten van haar cultuur. Europa is een oude, rijke dame geworden, behangen met juwelen, maar verwelkt en bedwelmd door haar vergane glorie.

Europa, sta op en herpak uzelf. Leg uw lethargie en zelfgenoegzaamheid af. Het is nog niet te laat. Op economisch, militair, technisch en innovatief gebied kan de oude lady zich transformeren tot een elegante, inspirerende jonge dame, maar dan moet zij snel haar rentree maken in de balzaal van de wereld.

Ik ben daar echter pessimistisch over: op geen enkele wijze laten Nederlandse en Europese politici blijken dat zij zich bewust zijn van de toenemende dreigingen in en rondom Europa. Er vindt zelfs geen debat plaats. De oproep om een strategisch beleid voor de komende 10 jaar op economisch, militair en politiek terrein is aan dovemansoren gericht. Europa is slechts gericht op economie en euro. Onze Nederlandse regering is niet van de 'visies', is zelfs allergisch voor een alomvattende lange termijnplanning.

Europa, uw tijd is bijna voorbij, tenzij u zich herpakt, uw rug recht en leiderschap toont. 

De storm komt snel dichterbij.

Ton Welter, Oprichter Coalition for Defense